Taal schept een universum /*\

In Praag komen wetenschappers bij elkaar die zich onder andere gaan buigen over de vraag of Pluto eigenlijk wel een planeet is. Kijk, zo hoort dat ook. Het heelal moet niet denken dat het zelf kan bepalen wat planeten zijn. Dat maken wij wel uit. En we zijn ook heel goed in staat een of andere bol tot planeet te bombarderen en als ons dat later niet zo goed uitkomt maken we er gewoon wat anders van. De dingen zijn niet wat ze zijn, ze zijn wat wij er van maken, dankzij dat prachtige medium "taal".
Dus nu gaan ze in Praag het heelal eventjes opnieuw inrichten. Ik ben benieuwd wat ze op Pluto daar van vinden. Mocht er wel leven op Pluto zijn en ze beschikken niet over een of andere taal, dan heeft men daar flink pech. Alleen met taal creëer je een compleet universum. De vraag is natuurlijk wel: wat doe je met die mogelijkheid?
Zo zou zomaar, op basis van nieuw verworven wetenschappelijke kennis, een stoel ineens geen stoel blijken te zijn, maar een draagvlak. Dat klopt wel want stoelen worden al sinds mensenheugenis ook voor andere zaken dan zitten gebruikt. Bij gebrek aan keukentrapje kun je de stoel gebruiken als opstapje om iets van een hoge kast te pakken. En er zijn mensen die een stoel als boekenkast of krantenbak gebruiken. Dat kan ook met een stevig bijzettafeltje, dus dat heet voortaan ook een draagvlak.
Met zulke herdefiniëringen zullen veel mensen het moeilijk hebben. Men heeft liever voor elk ding een eigen naam. Het maakt de taal wel ongelofelijk complex maar we begrijpen elkaar beter want niemand zal bij het woord stoel aan een bijzettafeltje zal denken, terwijl je met het woord draagvlak nog alle kanten op kan.
Er kleven wel wat nadelen aan. We moeten zoveel woorden onthouden dat er makkelijk poblemen kunnen ontstaan. Vandaar het verschijnsel dat iedereen wel onthoudt wat een naaldboom is, maar al wat meer moeite heeft te bepalen wat een den of een spar is. En als er mankementen in ons brein ontstaan kan je ineens je vrouw voor een hoed aanzien (Oliver Sachs).
Tweede nadeel is dat we door een complexe taal te creëren zo langzamerhand zijn gaan geloven dat de wereld om ons heen, ons leven, ook zo complex is. En met de komst van nieuwe woorden en definities lijkt dat alleen maar erger te worden. Om met Jules Deelder te spreken: "Het heelal: hoe verder men keek, hoe groter het leek".
Wat de wetenschappers in Praag gaan doen lijkt op het eerste gezicht muggenzifterij of kan worden aangezien voor de arrogantie met taal alles naar de hand te zetten. Het lijkt mij eerder een voorbeeld dat duidelijk maakt dat we een mooi communicatie-instrument hebben, maar dat we daar nog veel preciezer mee om kunnen gaan dan we nu doen. Hopelijk ( sorry voor het naïeve idealisme) dringt dan ooit bij sommige mensen door dat je vrede niet bereikt door oorlog te voeren. Dat zijn twee woorden die niets met elkaar te maken hebben.