Dag van het geweldloos verzet.

(g.l.t. 4 min.; links: 5 min.)

Vandaag is de dag van het geweldloos verzet. Het begrip 'geweldloos verzet' is nauw verbonden aan mensen als Mahatma Ghandi en Martin Luther King, maar ook de heer Jezus Christus wordt als icoon van geweldloosheid gezien. Alle drie hebben in hun tijd voor de nodige onrust gezorgd, die uiteindelijk wel tot een aantal veranderingen in de samenleving hebben geleid. Eén van de argumenten om geweldloze akties te voeren was dat geweld alleen maar ander geweld oproept. Helaas is dat ook gebleken bij geweldloos verzet. Alle drie hebben ze dat met de dood moeten bekopen. Zo is dat gelukkig niet met iedereen gegaan die langs geweldloze weg veranderingen tot stand hebben gebracht. Dom Hélder Pessoa Câmara, de rode bisschop uit Brazilië, leidde de 'Beweging voor geweldloze revolutie' en kwam op voor de armen. Hij is 90 jaar geworden. Niet alleen de 'grote namen' zijn iconen voor geweldloos verzet geworden. We herinneren hen omdat ze vaak wel enig resultaat hebben behaald. Maar er zijn vele kleinere iconen van geweldloosheid, die helaas niet altijd de situatie in hun land hebben kunnen veranderen. Toch waren velen onder de indruk van de man die met zijn boodschappentassen on zijn eentje een Chinese tank tegenhield op het Rode Plein in Peking.

Alle vormen van geweldloos verzet hebben net zoveel (of net zo weinig) opgeleverd als de gewelddadige vormen. Dat mag echter niet de reden zijn om tot een vorm van geweldloos verzet te komen, die onze oom Jaap zaliger aanhing. Zijn motto was: Je moet de mensen met rust laten. Hij bracht dat met een consequent nihilisme in praktijk. Hij schold nooit op iemand, deelde nooit een klap uit, maar ging ook nooit stemmen en had nergens een mening over. Diskussies met oom Jaap kon je niet winnen. Als we eens riepen:" 'Maar ook Jaap! De geschiedenis leert ons toch...', dan kapte hij dat af met: 'De geschiedenis is voorbij. Die moet je met rust laten.' En dan slofte hij naar het balkon om in zijn schommelstoel van zijn borreltje te genieten. Geweldlozer kon het niet, maar of dat nou ook een vorm van verzet was?

Op deze dag wil ik nog even een artikel in herinnering brengen, dat vorig jaar op dit weblog te lezen was.

De Dalits, een bevolkingsgroep in India die tot de allerlaagste kastes behoren, gingen over tot een geweldloze actie die wat mij betreft meer mensen tot voorbeeld kan dienen. Zij ruilden het hindoeïsme in voor een ander geloof, als protest tegen de jarenlange discriminatie waar ze onder gebukt gaan. Met die gedachte zouden we vanaf vandaag eens verder moeten gaan. Je overtuigingen kunnen loslaten. Zelfs inruilen voor een ander. Wie daartoe in staat is, krijgt wat mij betreft de Nobelprijs voor de Vrede. Het is ontzettend moeilijk je overtuigingen los te laten. Dat geldt voor elke overtuiging, links, rechts, gelovig, niet-gelovig. Het vasthouden aan die overtuigingen heeft net zoveel (of net zo weinig) opgeleverd als geweld en geweldloosheid. Je overtuigingen loslaten is al heel wat, maar het gevaar is dat we oom Jaap's nihilisme overnemen. Je overtuigingen echter compleet inruilen voor een willekeurig ander, is een soort out-of the-box actie die niet alleen tot meer begrip, maar ook tot nieuwe inzichten kan leiden.

Dus alle liberalen worden een jaartje socialist, alle socialisten worden communist en alle communisten krijgen een jaar vrij. Ze worden partij- en richtingloos. En alle moslims worden boedhist, de boedhisten worden christenen, alle christenen worden atheïsten.

Ik zou zeggen: ga aan de slag en ik spreek u volgend jaar weer op de volgende dag van geweldloos verzet.