Codes van belangen en menselijke natuur.\|/

(g.l.t. 4 min.; links: 20 min.)

De heersende moraal in dit land is dat belangenverstrengeling niet goed is. Verder geldt dat het landsbelang boven alle andere belangen gaat. Om die moraal in praktijk te kunnen brengen zijn er allerlei afspraken, wetten en gedragscodes nodig. Kennelijk ligt het niet vanzelfsprekend in de menselijke natuur om die moraal ook na te leven. Die menselijke natuur is tamelijk desastreus omgegaan met de echte natuur. Inmiddels is men erachter dat er ingrijpende maatregelen nodig zijn om die natuur te beschermen. Uit eigen belang, want als we de leefomgeving verder verprutsen, hebben we zelf geen leven meer. Dus wat doet onze overheid? In navolging van europese afspraken worden er gebieden aangewezen waar rust en ruimte gecreëerd wordt voor alles wat groeit en bloeit. Natura 2000 heet deze aanpak. Een maatregel van landsbelang. En 'natuurlijk' zijn er dan altijd mensen die menen dat andere belangen hierdoor worden geschaad.

Wat dacht u van het belang van de economie bijvoorbeeld? In Zeeland zijn aardig wat gebieden aangewezen die met rust gelaten moeten worden. Maar volgens een wethouder uit Sluis is dat de nekslag voor de Zeeuwse economie. Het Zeeuwse bedrijfsleven is bang dat Natura 2000 elke economische ontwikkeling flink zal beperken of zelfs helemaal onmogelijk maakt. En een beetje Zeeuw piekert er niet over om met zijn bedrijf te verhuizen naar het enige deel in Nederland dat (nog) niet is aangewezen als waardevolle natuur: noord-oost Groningen.

In Overijssel kan het boerenbedrijfsleven rekenen op steun van de provinciale overheid. De Gedeputeerde Staten wil dat boeren in de buurt van de aangewezen natuurgebieden niet kunnen worden verplicht mee te werken aan Europese beschermingsmaatregelen. Tenzij er genoeg geld over de brug komt om bijvoorbeeld een bedrijf te verplaatsen.

Maar niet alleen economische belangen zijn in het geding. Nee, zelfs de natuur zelf dreigt door Natura 2000 aan banden te worden gelegd. En wel aan de halsband waar menig trouwe viervoeter mee uitgelaten wordt. De hond is voor veel mensen de enige binding die men heeft met de natuur. Het beest zelf is puur natuur en en de dagelijkse uitlaatrondes bieden de mens de mogelijkheid om eens lekker van het buitenleven te genieten. Dus Natura 2000 schiet aan haar doelstellingen voorbij als menig gebied wordt afgesloten voor de hond en in steeds meer andere gebieden een aanlijnverplichting geldt.

Het nieuwe kabinet heeft toegezegd meer naar de mensen te luisteren en de maatschappelijke geledingen meer te betrekken bij de tot standkoming van overheidsmaatregelen. Zal het kabinet het voorbeeld volgen van overheidsinstanties als de provincie Overijssel en de gemeente Sluis? Die luisteren prima naar de samenleving en vinden dat niet de menselijke natuur maar Natura 2000 aan banden moet worden gelegd? Of zal Balkenende op zijn onnavolgbare wijze het landsbelang boven alles stellen. Gesteund door Bos die al eerder had gezegd dat ze niet van plan zijn de oren te laten hangen naar de samenleving, zo van u roept, wij draaien.

Het kabinet wil het allemaal samen met de mensen doen. Te vrezen valt dat ook hier zoveel tegengestelde belangen een rol spelen, dat uiteindelijk het kabinet de gezamenlijke europese minsters zal navolgen. Het ambitieuze klimaatplan dat de Europese Commissie eerder met veel élan heeft gepresenteerd, wordt door die minsters nu al afgezwakt. Straks is wellicht ook de hele milieuparagraaf het zoveelste puntje dat uit het regeerakkoord geschrapt kan worden. Eén voordeel: een kabinet met een leeg regeerakkoord kan zonder problemen de rit uitzitten. Opgewekt en met geheven hoofd kan men na vier jaar wel zeggen dat het kabinet er volledig is in geslaagd de overheidsregelgeving terug te dringen.

De menselijke natuur vraagt om regels en codes. Maar de menselijke natuur is tegelijkertijd erg gehecht aan het eigen belang. We zullen zien hoe het nieuwe kabinet daarmee omgaat.