Dag 220: Het land inrichten

Nederland is het toonbeeld van maakbaarheid in ruimtelijke ordening. Met uitzondering van de historische ligging en vorm van de oudere gemeenten en steden is bijna alles gepland en geregeld. Dit geeft ons de gelegenheid om het land op een zo prettig mogelijke manier in te richten zou je zeggen. Toch lijkt ‘de politiek’ ten prooi te zijn gevallen aan een passieve mentaliteit die de realiteit van vandaag de dag ontkent.

Deze realiteit bestaat uit een aantal feiten die meer dan genoeg aanknopingspunten bieden voor een ander beleid: Mensen willen niet op een kluitje wonen, maar in het groen en liefst in een huis en niet in een appartement. Steeds meer boeren stoppen met hun vak. De wegen kunnen het verkeer amper aan. De Randstad is bijna aan elkaar gegroeid, en Nederland als geheel is hard op weg om een grote stad te worden. Het groene Hart slibt langzaam dicht met bebouwing omdat gemeenten groeiruimte nodig hebben. Projectontwikkelaars bepalen in grote mate de manier waarop dit gebeurt. Projectontwikkelaars laten zich leiden door eigen winstbejag en niet door een grotere visie.

Afgelopen week was ik op Guernsey, waar in de locale kranten een pittige discussie woedde over de toekomst van het eiland, de inrichting en het aantal inwoners waarbij het nog prettig leven is. In Nederland speelt deze discussie eigenlijk amper. Goed, er is wel eens een documantaire bij de VPRO over ruimtelijke inrichting en van de diverse partijen als milieu organisaties of werkgevers mogen de standpunten zo onderhand gevoeglijk bekend worden geacht, maar een echte discussie over hoe het land er over 25 jaar bij moet liggen is er niet.

Misschien wordt het weer eens tijd voor een ouderwetse Brede Maatschappelijke Discussie, waarbinnen plaats is voor meerdere geluiden. Natuurlijk is de economie tegenwoordig belangrijker dan 25 jaar geleden, maar ook milieubescherming en woongenot zijn belangrijke zaken en binnen het huidige beleid is tijd noch ruimte om deze samen te brengen in een coherente visie. Het is nu te vaak het een of het ander, maar alleen een keuze voor het ontwikkelen van een alles omvattend beleid kan voorkomen dat ‘de markt’ het land inricht met uitsluitend vinexwijken en lelijke industriegebieden.

Het ontwikkelen van zo’n beleid zal stevige discussies en keuzes met zich meebrengen. Sommige gemeenten zullen niet verder kunnen groeien, anderen wel, sommige groengebieden zullen moeten worden opgeofferd en niet iedereen zal zijn zin kunnen krijgen waardoor er her en der wellicht een korenwolf verhuisd zal moeten worden of zullen vervoerders wat moeten omrijden, maar alles is beter dan het maar op z’n beloop te laten. Want niets doen is ook een keuze.