BurgerServiceCode \|/

(g.l.t. 5 min.; links: 10 min.)

De belastingdienst heeft het wel heel zwaar te verduren de laatste tijd. Achterstanden bij het uitkeren van de kinderopvangtoeslag, stakende ambtenaren, fout advisering bij het gebruik van de DigiD. Even leek er wat licht in de duisternis op te treden, want de belastingdienst krijgt een prijs. De baas van de dienst, staatssecretaris van financiën Jan Kees de Jager, weigert echter de prijs in ontvangst te nemen. De belastingdienst wordt met deze prijs, de Webflop 2007, namelijk beloond voor de slechtste dienstverlening op het web. Hoewel de Webflop vooral gezien moet worden als een aanmoediging om beter te presteren, bedankt staatssecretaris de Jager voor de eer. Ik denk ook niet dat zijn ambtenaren er blij mee zullen zijn en met die ambtenaren ligt de Jager al overhoop, dus hij kijkt wel uit.
De Webflop wordt uitgereikt door Burger.Overheid.nl, een onafhankelijk forum (zo zegt men zelf), dat de digitale handel en wandel van de overheid in de gaten houdt, vanuit de burger bekeken. Die moet namelijk het meeste profijt hebben van de digitalisering van de overheid. Hoe onafhankelijk deze club is mag u zelf beoordelen. Het is namelijk een initiatief van de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties. Deze zorgt ook voor de financiering van het project.
Behalve de Webflop deelt de organisatie ook de WebWijzerAward uit. Dit is een compliment aan overheden die hun digitale zaakjes beter voor elkaar hebben. Hoe kan een overheidsinstantie nu weten of men de kans loopt een Flop of een Award aan de bestuurlijke broek te krijgen?
Wel, daar heeft Burger.Overheid.nl een gedragscode voor opgesteld: de BurgerServiceCode. Gelukkig is dat in dit geval geen papieren kolos met talloze artikelen en subparagrafen. Met slecht tien geboden zou een overheidsinstantie de burger prima van digitale dienst kunnen zijn.
Het eerste gebod luidt: keuzevrijheid (jawel!). Een burger moet zelf kunnen kiezen op wat voor manier hij/zij contact legt met de overheid. De overheid moet er dan wel voor zorgen dat er ruime mogelijkheden aanwezig zijn om een keuze te maken: niet alleen digtiaal (e-mail, internet), maar ook de meer traditionelere benaderingen als de telefoon, de brief en natuurlijk het menselijke contact aan de balie.
Ook een mooie is het vierde gebod. De overheid moet de burger van juiste, volledige en actuele informatie voorzien. Wordt het in dit verband niet eens tijd dat de regering ook een soort Flop krijgt uitgereikt wegens het tegenhouden van het zgn. Irak-onderzoek?
Het tiende gebod beoogt de actieve betrokkenheid van de burger. De overheid moet er voor zorgen dat er voldoende informatie en middelen zijn om die betrokkenheid in praktijk te kunnen brengen. Nu is 'betrokkenheid' wat anders dan deelname. Meepraten, meedenken, zelfs hier en daar een advies uitbrengen, dat kan volop. Maar mee beslissen is er niet bij. Dat recht is en blijft voorbehouden aan de overheid zelf. We kiezen die overheid zelf, dus je zou zeggen: niks aan de hand. Maar zowel menig burger als een aardig deel van 'de politiek' meent dat er desondanks een te grote kloof tussen overheid en samenleving is. En iedereen breekt zich naar het hoofd over hoe die kloof te dichten en de betrokkenheid te vergroten. Welnu, begin eens een aantal adviezen van burgerforums bindend te maken. Zo'n burgerforum krijgt dan een zwaarder gewicht en deelnemende burgers meer verantwoordelijkheid. De angst dat 'onderbuikgevoelens' dan een plaats krijgen in de besluitvorming hoeft niet zo groot te zijn. Bij onderzoeken naar zaken als bestuurlijke besluitvorming en juryrechtsspraak, komt naar voren dat individuen een kwestie stukken genuanceerder beoordelen als men over meer informatie beschikt èn als men zich bewust is dat het oordeel ook daadwerkelijk van invloed zal zijn.

Wanneer gaan we onze democratie nu eens verbeteren door niet aan grotere betrokkenheid te werken, maar aan grotere, actieve deelname? Niet alleen een eind weg kletsen in adviesraadjes, maar verantwoordelijke besluiten nemen.