Stormachtige keuzes <>

(g.l.t. 3 min.; links: 20 min.)

Als je weet dat er storm op komst is, weet je dan ook welke keuzes je moet maken? Voor veel mensen hangt dat af van de keuzes die anderen voor je gemaakt hebben. Hoewel het weer bijna dagelijks onderwerp van gesprek is, zijn slechts weinigen deskundig op dat gebied. Dus als er ontwikkelingen in het weer zijn die mogelijk ernstige gevolgen kunnen hebben, zijn we afhankelijk van de keuzes die de deskundigen maken. Wanneer en hoe moet er een weerswaarschuwing worden afgegeven? Wanneer moet dat leiden tot een verkeerswaarschuwing? En als de storm dan uiteindelijk te groot blijkt voor een enkel glaasje water, wanneer moet er dan overgegaan worden op allerlei maatregelen?

Nood breekt wetten, behalve de wetten van de keuzes. Als er lastige keuzes gemaakt moeten worden, dan blijkt dat rationele overwegingen er niet zo toe doen. Feitelijke informatie is niet doorslaggevend. De keuze wordt een irrationele slag in de lucht.

En zo kon het dus gebeuren dat de bevoegde instanties wel een stormwaarschwing afgaven en het advies gaven vooral binnen te blijven. De keuze werd overgelaten aan 'de mensen' zelf. Maar ja, windkracht 10 komt zo zelden voor, dat velen zich daar geen goede voorstelling bij kunnen maken. En daarbij: zo'n storm is nog lang geen orkaan dus wie weet valt het allemaal wel mee.

Een veelvoud aan andere factoren maken de keuze ook lastig. Moet je nou wel of niet je werk afzeggen omdat je je kinderen van school wilt houden? Trekken we een blik bruine bonen open of gaan we toch nog boodschappen doen? Ga je op de fiets of met openbaar vervoer? Zoveel mensen, zoveel keuzes. De angsthazen en luiaards bleven thuis en de avonturiers en de onnozelen gingen op pad.

Vervolgens viel de keuze om het advies om te zetten in de meest dringende oproep ,op het moment dat de storm in al zijn hevigheid een feit was. De gevolgen van bovengenoemde keuzes kent u inmiddels.

Terwijl er tijdens de storm steeds meer knopen werden doorgehakt (scholieren werden naar huis gestuurd, bijeenkomsten werden afgelast, en jawel, ook het nationaal crisiscentrum ging op volle toeren draaien), bleken autoriteiten, hulpverleners en vervoersregelaars het moeilijker te krijgen met hun keuzes.

Zo had menig treinreiziger voor zichzelf al besloten dat het geen zin had nog verder te gaan. De burgemeester van Utrecht (Brouwer) meende echter dat 'het de kunst is, niet te snel te beslissen de nachtopvang op te zetten'. Hoewel het alsnog werd geregeld, spoorden hier twee keuzes toch niet helemaal. Brouwer heeft in zoverre gelijk dat goede keuzes maken een hele kunst is.

Dat beaamt ook een woordvoerder van Prorail: 'Iedere keer als we een scenario verzinnen, valt er weer een boom op het spoor en kunnen we opnieuw beginnen.' Ja, zo'n storm, daar is geen kruid tegen gewassen, laat staan dat je de juiste keuzes kunt maken. Tenslotte gaat het bij een beetje wind, ook stormen in de hoofden van de mensen zelf.

Het nationaal crisiscentrum koos ervoor de storm niet tot een echte crisis uit te roepen: 'Bij een echte crisis is er complete chaos, kunnen de hulpdiensten het werk niet meer aan en vallen er meer doden dan de zes van gisteren. Met alle respect, maar dat was niet aan de orde.' Dat de hulpdiensten hebben gedaan wat ze konden lijdt geen twijfel, maar uit die hoek werd gemeld dat het alarmnummer zo vaak werd gebeld dat men keuzes moest maken. Ah, zo dus! Ik heb alle respect voor de hulpdiensten, maar toch wat minder respect voor de keuzes van de overheid. Die verzuimt de hulpdiensten goed uit te rusten en steekt het geld in een crisiscentrum die als enige mag kiezen of er sprake is van een crisis.

Er konden keuzes gemaakt worden voor de storm. Er konden ook keuzes voorbereid worden die tijdens zo'n storm bruikbaar zijn. Toch hebben velen hebben die keuzes niet gemaakt en werden dus gedwongen te kiezen tijdens de storm. Ik kom nog eens terug op een oude stelling op dit weblog: echte keuzes bestaan niet, reacties wel. Of zijn keuzes net zo onvoorspelbaar als het weer?