Keuze of reactie? <>

(g.l.t. 4 min. links: 0 min.)
Er zijn geen keuzes, er zijn alleen reacties.
Hoe langer ik over het fenomeen keuzes nadenk, hoe meer ik geloof dat keuzes helemaal niet bestaan. Dat wil zeggen: bewuste, rationele keuzes. We gaan er immers vanuit dat keuzes maken bij je volle verstand gebeurt. Maar er zijn zoveel factoren die de keuze beïnvloeden, dat ik denk dat er uiteindelijk alleen maar impulsieve keuzes bestaan. En impulsieve keuzes zijn eigenlijk reacties.
Om te beginnen moeten er voor het keuzes maken mogelijkheden zijn. Is er niets, dan vallen er ook geen keuzes te maken. Dat alleen al betekent dat keuzes eigenlijk reacties zijn. We reageren op een rijtje mogelijkheden, waaruit we er één of meer kiezen.
Zodra de mogelijkheden te veel worden dan wordt het steeds moeilijker een rationele keuze te maken. In de supermarkt zullen we uit de grote hoeveelheid wasmiddel uiteindelijk impulsief kiezen voor het merk dat we al langer kennen of voor een merk dat in je geheugen is blijven hangen dankzij de reclame. Na enig wikken en wegen maak je niet zozeer een bewuste keuze voor een bepaald merk, maar meer een onbewuste keuze uit één van de twee manieren van kiezen.
Dan zijn er genoeg situaties waar een onmiddelijke actie nodig is. Veel tijd om na te denken heb je niet. Dus je doet maar wat. Je reageert.
In de situaties waar je volop de tijd hebt om na te denken kun je beter je onderbewuste een tijdje aan het werk zetten, waarna 'als vanzelf' een besluit valt. Ook hier dus geen superbewuste keuze.
In alle gevallen maak je opmerkelijk genoeg meestal wel de goede keuze. En zelfs bij veel 'verkeerd' gemaakte keuzes treedt er nadien een mechanisme op waarmee we de keuze rechtvaardigen en het dus alsnog een goede keuze wordt.
Keuze, als bewust en rationeel selectiemiddel bestaat dus eigenlijk niet. Wat we wel doen is reageren. Of je nou wilt of niet, je reageert op alles wat op je afkomt. Veel dingen vragen ook om een reactie. Als je het koud hebt, vraagt je lichaam om warmte en dus zul je er op reageren door op de een of andere manier aan die warmte te komen. Ook als iemand wat tegen je zegt reageer je. En hoewel je misschien even an moet denken over wat je zegt en hoe je het zegt, sneller dan je bewustzijn geef je je reactie al. Zelfs op ons eigen denken reageren we.
Dat ik nu stop met schrijven is niet zozeer een keuze als meer een reactie dat ik het op dit moment verder even niet weet hoe dat nou zit met keuzes maken. In ieder geval ben ik sterk geneigd het woordje 'keuzes' uit mijn woordenboek te schrappen. Zolang we dat woord blijven hanteren, geloven we ook dat er werkelijk keuzes te maken zijn. Misschien is dat wel een grote misvatting.