Kiezen voor schulden. <>

(g.l.t. 4 min.; links: 15 min.)

Vorige week konden we nog lezen dat de consumenten een groot vertrouwen in de economie hadden. Dat zal dan nu wel weer om zeep geholpen zijn door berichten dat steeds meer mensen met schulden kampen en de gemeentelijke woonlasten duurder worden. Meer of langer gaan werken helpt de huishoudportomonnee niet, want er is een groeiende armoedeval geconstateerd bij deeltijdwerkers. Die horen natuurlijk bij de groter wordende groep werkende armen.

Het aantal mensen dat slecht kan rondkomen groeit, maar is kennelijk nog zo'n minderheid dat drastische maatregelen uitblijven. Zeker mensen met schulden moeten het zelf maar oplossen, want die maken verkeerde keuzes. Dat zei Ger Jaarsma, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet. Nou ga ik die meneer niet meteen voorrekenen dat de gemiddelde koopkracht ongeveer € 10,- per maand is toegenomen en dat de gemeentelijke heffingen dit jaar zo'n € 31,- gemiddeld per maand gaan kosten. In alle vertrouwen levert de consument hier al ruim € 20,- in. Ik zal daar ook niet bijrekenen de gemiddelde stijging aan energiekosten (€ 117,- meer) en bij ziektekostenverzekeringen (minister Hoogervorst houdt het op een stijging van 3%, het Centraal Planburo had minstens 10% meer berekend). Wie de consument in dit laatste geval moet vertrouwen, merkt hij wel als hij aan het eind van het jaar ziet wat hij nog overhoudt om de kerst en de jaarwisseling door te komen.

Op zich hoeven allerlei prijsstijgingen niet tot afschrikwekkende armoede te leiden, ook al blijft de koopkrachtstijging achter de feiten aanlopen. Tenslotte telt Nederland ook meer miljonairs dan pakweg 10 jaar geleden. Gemiddeld gaat het redelijk. Maar mensen zijn niet gemiddeld. Per mens en per situatie zijn er verschillen die heel wat kunnen uitmaken of iemand het ruim redt of over de armoedegrens kukelt. Mijn stelling is: in een welvarend land is één arme er al één teveel.

Het feit dat meer mensen bij de schuldsanering moeten aan kloppen toont aan dat armoede steeds minder is voorbehouden aan de allerzwaksten in de samenleving. Er wordt flink geleend in dit land en steeds meer mensen vinden het geen probleem continu in het rood te staan bij hun bank. Dat wordt pas een probleem als naast de prijsstijgingen van de vaste lasten ook in één jaar tijd je koelkast het begeeft, de televisie de brui er aan geeft en je met je slaperige hoofd de auto in de prak rijdt. Ben je dan ook nog eens de rijksambtenaar die dit jaar ontslagen gaat worden, dan krijg je het toch wel lastig. De verlokkingen van de leningverstrekkers liggen voor het grijpen en vervolgens kun je rustig wachten tot het eerste incassoburo aan je deur staat.

Zelfs minister Zalm heeft geroepen dat er desnoods een wet moet komen om misleidende reclames van kredietverstrekkers aan te pakken. Dus ook hij geeft niet alleen de 'verkeerde keuzes makende' consument de schuld.

De eerder genoemde lastenstijgingen worden niet gekozen door degenen die ze moeten betalen. De gemeentelijke heffingen zijn een feit, hoewel je er nog voor kan kiezen naar een goedkopere gemeente te verhuizen (als dat tenminste opweegt tegen de verhuiskosten). Verder kun je nog kiezen voor een goedkopere ziektekostenverzekeraar of energieleverancier. Het rendement voor je portomonnee is echter marginaal. En niemand kiest er willens en wetens voor om arm te zijn.

Wat je mensen misschien wel kan verwijten is dat velen zo klakkeloos meedoen aan de soort consumptiemaatschappij die onze samenleving is. Daar valt wel het nodige op af te dingen. Het is alleen de vraag of 'de consument', wij dus, enige keuze heeft om die consumptiemaatschappij te veranderen. Denk maar niet dat er een verbod op kredietverstrekkers komt of dat reclame afgeschaft wordt. De eigen schuld van de consument zal nog lang de dikke bult zijn, die je ziet in de zakken van menig producent.