Kiss-code \|/

(g.l.t. 4 min.; links: 20 min.)

Wat een complexiteit al niet achter een simpel kusje schuil kan gaan is een ieder wel bekend. Niet alleen wanneer er wel of niet gezoend mag worden, maar ook de manier waarop is aan tal van sociale en culturele codes onderhevig. Dat leidt dan weer tot het hier vaker besproken mahsro-effect, met ongemakkelijke situaties tot gevolg. Het merkwaardige is dat er maar weinig mensen zijn die de ongemakkelijkheid van zich afschudden door een simpel besluit te nemen: men kust helemaal niet of men zoent er altijd flink op los.

Waarom wordt er vaker voor complexe oplossingen gekozen dan voor hele simpele? Waarom niet altijd de kiss-code gehanteerd? Het 'keep it simple, stupid'-principe heeft zo zijn charmes. Mooi voorbeeld is het verhaal van Thomas Edison, die een nieuw aan te stellen ingenieur de vraag voorlegde de inhoud van een veelvormig vat te berekenen. De sollicitant ging enthousiast aan de slag met pen en papier. Na enige tijd had hij met een paar prachtige maar complexe formules de oplossing gevonden. Edison legde de papieren opzij, vulde het onregelmatige vat tot de rand met water en leegde het vervolgens in een maatbeker. Geheel volgens het gezegde 'waarom moeilijk doen, als het ook makkelijk kan.'

Gemak dient de mens is ook zo'n gevleugelde uitspraak. Hoe ingewikkeld een apparaat ook in elkaar steekt, het moet met een simpele druk op de knop te bedienen zijn. De behoefte aan simpelheid is groot. Tegelijkertijd gelooft bijna niemand er meer in, sterker nog: het wordt alom gewantrouwd. De stelling van Ockham's scheermes vaak niet houdbaar is gebleken. Deze franciscaner monnik uit de 14e eeuw stelde dat je zaken niet onnodig ingewikkeld moest maken. De meest simpele verklaring voor verschijnselen zou de beste verklaring zijn. Die vlieger gaat niet altijd op, alleen al omdat vliegeren helemaal niet zo eenvoudig is als het op het eerste gezicht lijkt. De simpele verklaring dat je voor vliegeren genoeg wind moet hebben, leidt niet automatisch tot de edele kunst van het vliegeren. Ockham's stelling is inmiddels geschiedenis en ook een Simplisties Verbond was geen lang leven beschoren.

Het simplificeren van zaken kan ook gevaarlijke gevolgen hebben. Het leven en de wereld om ons heen terugbrengen tot een paar simpele slogans brengt de wereldvrede niet dichterbij. Alleen al de mensheid indelen in simpele vakjes naar huidskleur, geloof of sexe heeft tot genoeg bekende ellende geleid. Ondanks dat zijn er telkens weer genoeg volgelingen te vinden van dat soort simpelheden. Het succes van sommige religieuze en politieke stromingen is nogal eens te danken aan de eenduidige slogans die hun leiders gebruiken. Dat soort stromingen hebben toch niet het eeuwige leven. Het bevredigt de menselijke behoeften slechts voor korte tijd.

Mensen hebben een grote behoefte aan simpelheid, maar zoeken de complexiteit. De kiss-code is dan ook prima op gebied van technologie, maar verder lijkt het aan de mens eigen te zijn om voor moeilijkheden te kiezen. Zodra die dan ook de kop op steken worden er snelle en simpele oplossingen bedacht, die dan weer niet helemaal blijken te werken. Opnieuw ontstaan er weer moeilijkheden, gevolgd door andere simpele oplossingen, enzovoorts. De wereld raakt vol van een complex aan maatregelen en gedragscodes. De vicieuze cirkel van de kiss-code?

We hebben het wel aan ons zelf te danken. Een boom is al lang geen simpele stam met bladerdak meer. Nee, het is een den, een eik, een linde, enzovoort. Daarmee zijn verschillen en varianten in het leven geroepen en is het dus complexer geworden. Met als gevolg dat niet iedereen elke boom meer kan onthouden of herkennen. En nog erger: het geeft de ruimte aan kwaadwillenden om de verschillen uit te buiten. Dat heeft menig boompje het leven gekost. Bomen mogen dan wel in verschillende vormen voorkomen, allemaal blijven ze alleen maar leven als er voldoende lucht, licht en water is. Simpel toch?

Laat ik een complexe vraag stellen: is het mogelijk een kiss-code voor het dagelijks bestaan te bedenken, zonder daar ook maar iets of iemand tekort te doen?