Het roer gaat om?

(g.l.t 5 min.; links: 60 min.)

De formatie gaat verder en de komende drie dagen wordt de koers van het schip van staat bepaald. Wordt het Balkenende's VOC-galjoen, dat alleen bij gunstige wind zijn ramkoers weet te houden of wordt het vier jaar lang moeizaam sjorren aan de trekschuit? Of mogen we hopen op een eigentijds, duurzaam, mens- en milieuvriendelijk cruiseschip? Als de formateur ook maar enige invloed op die keuzes zou mogen hebben, dan werd het natuurlijk die laatste optie.

Herman Wijffels staat nu al bekend om zijn bijzondere aanpak van de formatie (zie het artikel van gisteren) en als Balkenende, Bos en Rouvoet een beetje respect voor de man hebben, zou er een onverwacht regeerakkoord op tafel kunnen komen. Een akkoord waaruit zou blijken dat de drie deelnemers er nu erg bewust van zijn dat het de hoogste tijd is dat het roer echt omgaat. Platgetreden paden worden verlaten, traditionele kaders worden doorbroken want de heren hebben van Herman Wijffels geleerd dat je zo tot de beste oplossingen kan komen.De formateur heeft zijn visie al vaker uit de doeken gedaan. Toen hij afscheid nam als voorzitter van de SER stond zijn gedachtengoed centraal op een bijeenkomst met de welluidende titel 'Klaar om te wenden' (georganiseerd door het Centrum voor Human Emergence, eind maart vorig jaar - Wijffels is daar adviseur van het bestuur). Als het nieuwe kabinet de ideeën van hun formateur overneemt, kunnen het nog mooie vier jaren worden. Wat zei Herman daar en hoe kan dat naar een regeerakkoord worden vertaald? Hier vier punten uit de toespraak die de heer Wijffels op die dag hield.

- We moeten leren anders naar onszelf te kijken. We moeten onszelf weer gaan zien als onderdeel van de natuur. Ah! Vandaar die rustieke lokaties die Wijffels heeft uitgezocht voor de besprekingen. Het aanstaande triumviraat ziet zichzelf nu als een integraal onderdeel van de natuur. Daar is veel te lang aan geknutseld, met alle levensbedreigende gevolgen vandien. In het regeerakkoord zal het fileprobleem dan ook worden opgelost door tal van wegen te sluiten, in plaats van uit te breiden. De emissie-rechten (het recht om CO2 uit te stoten) worden afgeschaft, om plaats te maken voor een algeheel verbod op die uitstoot en er komen flinke subsidies voor CO2-vrije bedrijven. De gehele nederlandse industrie wordt omgevormd tot een kennis- en innovatie-industrie.

– Het specialisatieprincipe moet worden losgelaten. We weten steeds meer over kleinere deelgebieden en daardoor te weinig van het grote geheel. We moeten uitgaan de samenhang der dingen. In het regeerakkoord staat dan ook dat elke maatregel eerst wordt getoetst op de gevolgen die het kan hebben voor de langere termijn èn voor andere deelgebieden dan waarvoor die maatregel is bedoeld. Zo zal het langer doorwerken na je 65e en de belasting op de AOW opnieuw bekeken worden, omdat de huidge plannen nadelige gevolgen hebben voor de gezondheidszorg en het welzijn van oudere mensen.

– Het top-down organiseren wordt verruild door het organiseren volgens minder hiërarchische regels en meer op basis van organische principes. Het regeerakkoord vooziet hierin door over te gaan naar het rechtstreeks kiezen van burgemeesters, commissarissen der koningin en las-but-not-least: de regering zelf. Coöperatieve bedrijven krijgen belastingvoordelen.

– We gaan van dominant masculine waarden naar feminine waarden. Nog voor er een regeerakkoord is, was de eerste stap al gezet: de nieuwe 2e Kamervoorzitter is een vrouw. Het regeerakkoord gaat nog verder. De nieuwe minister-president zal ook een vrouw zijn en Beatrix wordt opgevolgd door Maxima. Marineschepen krijgen een louter vrouwelijke 'bemanning', waarmee het gedonder op de fregatten meteen is afgelopen.

De door Wijffels genoemde punten zijn absoluut niet nieuw. Maar juist omdat hij nu de formateur is, kunnen we wel vol spanning uitkijken naar het einde van de week als de knopen zijn doorgehakt. Eens zien of Balkenende, Bos en Rouvoet net zo 'klaar zijn om te wenden' als de formateur al lang was. Of heeft iemand nog twijfels bij Wijffels? Dat zal dan toch niet zijn omdat een Turk de formatie leidt, hè?

Bronnen: artikel van de SER bij afscheid van Wijffels, weblog hans on experience en weblog leidse universiteit.