Hoe ouder, hoe jonger.

(g.l.t. 4 min.; links: 20 min)

Oom Jaap zaliger (hij rust al jaren in dezelfde vrede die hij ook bij leven uitoefende) gooide er wel eens van die one-liners uit, waarvan wij dachten dat hij ze had opgedaan bij zijn maatjes, die de toestand in de wereld doornamen als ze bij elkaar zaten op het bankje bij de kerk. Die one-liners waren van zo'n verbluffende eenvoud, dat wij er een bijna mythologische diepte achter vermoedden. Aan één van zijn uitspraken moest ik denken bij het lezen van een bericht uit het AD met de kop: 'Ouderdom begint pas bij 74 jaar'. Oom Jaap had ooit eens gezegd: 'Wie jong is weet niet wat oud zijn is'. Wij verbazen ons nog steeds dat de eerste de beste voetbaltrainer wel de kranten haalt met dit soort wijsheden en onze ome Jaap in betrekkelijke anonimiteit is gestorven.

Maar weten ouderen zelf eigenlijk wel wat oud zijn is? Het AD haalt een onderzoek aan van de penisoenverzekeraar Axa. Daaruit blijkt dat gepensioneerden iemand pas oud vinden bij 79 jaar. Of zoals een woordvoerdster van Axa zegt: hoe ouder je wordt, hoe hoger je de grens van ouderdom legt. Nou, dat lijkt mij van eenzelfde soort logica die ook oom Jaap er op nahield. En als de wetenschap het blijft lukken de gemiddelde leeftijd op te rekken, zullen we over pakweg tien jaar lezen dat een gepensioneerde iemand pas oud vindt bij 105-jarige leeftijd.

Worden ouderen daarmee ook jonger? Van lijf en leden waarschijnlijk niet. In de tv-serie 'Grumpy old women', op NET 5, waar kennelijk ook vrouwen tussen de 40 en 50 al tot die categorie worden gerekend, zei iemand dat er ooit een dag komt 'waarbij je erachter komt dat je heupen wat later uit de bank onhoog komen dan jijzelf'. En of je bij het ouder worden jong van geest zult blijven, mag je hopen. Als je het Axa-onderzoek mag geloven, kun je beter op jongere leeftijd over het oud zijn nadenken. Veel mensen doen dat niet en komen er bij hun pensioen achter dat er te weinig geld is voor veel reizen en andere leuke dingen. Axa waarschuwt ook de jeugd dat ze er niet op hoeft te rekenen nog langer door ouderen financieel te worden gesteund. Tja, als je pensioen wat tegenvalt en je hebt nog zo'n 10 tot 15 jaar te gaan dan besteed je je geld natuurlijk aan jezelf. Zeker als je nu al weet dat een beetje sjoemelen in Spanje er niet meer in zit.

'Wie jong is weet niet wat oud zijn is', zei oom Jaap. Andersom is het niet veel beter gesteld volgens een onderzoekje vorig jaar van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ouderen haalden hun beeld van jongeren vooral uit de media. Contact met jongeren zelf hadden ze nauwelijks. Een deel van de onderzochte ouderen bleken hun laatste levensdagen passief en in berusting te slijten. Gelukkig was er ook nog een deel dat de laatste levensfase als een tijd van oriëntatie op nieuwe dingen ziet: 'deze ouderen blijven zich ontwikkelen, ze reizen, ze nemen deel aan cursussen, en ze staan open voor maatschappelijke veranderingen'. Hun motto is dat de wereld verandert en het dus het beste is gewoon mee te veranderen.

Dit lijkt waarempel een beetje op de logica van oom Jaap's filosofie. Een motto waar jong èn oud het mee kan doen, lijkt mij. Een open geest is niet aan leeftijd gebonden. Wat dat betreft ken ik veel ouderen waar de jongere generatie een voorbeeld aan kan nemen.

(Het jaarlijkse Axa-onderzoek naar pensioenbeleving is hier te vinden - let op: het is in pdf-formaat.)